ΑΓΑΝΤΑ...

ΕΛΛΑΔΑ - ΤΟΥΡΚΙΑ ΓΙΑ ΑΙΓΑΙΟ.

Υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ και FIR.

Χρήσιμοι ορισμοί για την κατανόηση των εξελίξεων στην περιοχή.

Χρήσιμο είναι για την κατανόηση του όλου θέματος της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και την ανοιχτή Μεσόγειο, να επισημανθούν ορισμένα βασικά στοιχεία του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και της γεωγραφίας της περιοχής.

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), σύμφωνα με την εν ισχύι Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, γεωγραφικά ταυτίζεται με την υφαλοκρηπίδα, με τη διαφορά ότι η υφαλοκρηπίδα αφορά στην εκμετάλλευση του βυθού και του υπεδάφους του, ενώ η ΑΟΖ καλύπτει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες, που μπορούν να αναπτυχθούν στα υπερκείμενα ύδατα.

Δηλαδή η ΑΟΖ, ως νομικό δικαίωμα ενός κράτους, είναι ευρύτερο της υφαλοκρηπίδας, αλλά γεωγραφικά επικαλύπτονται.

Με βάση την ισχύουσα σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, που η Ελλάδα την επικύρωσε το 1994, η παράκτια χώρα έχει το δικαίωμα να ορίσει ως ΑΟΖ, μια ζώνη πλάτους μέχρι 200 ν. μίλια από τις ακτές της, με την προϋπόθεση ότι δε θα συναντάει την ΑΟΖ της απέναντι χώρας, οπότε το όριο μπαίνει από τη μέση απόσταση.

Ηδη, πολλά παράκτια κράτη έχουν ορίσει την ΑΟΖ, ανάμεσά τους η ΗΠΑ (όρισε το 1983 ζώνη 200 μιλίων) και η Τουρκία, η οποία αν και δεν έχει προσχωρήσει στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει οριοθετήσει τη δική της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα, με βάση τη μέση απόσταση από τις ακτές της Ρωσίας, της Ουκρανίας κ.λπ.

Δεν έχει κάνει το ίδιο όμως και στις νότιες ακτές της στη Μεσόγειο, γιατί, αν εφάρμοζε την ίδια αρχή, θα έπρεπε να αποδεχθεί την ΑΟΖ του Καστελόριζου και της Κύπρου, που κλείνουν την τουρκική ΑΟΖ προς τη Μεσόγειο.

Σημειώνεται ότι τα νησιά - εκτός από τους βράχους που δεν έχουν οικονομική ζωή - με βάση το ισχύον Δίκαιο της Θάλασσας, έχουν το ίδιο δικαίωμα σε ΑΟΖ όπως οι ηπειρωτικές περιοχές, πράγμα που σημαίνει ότι στο Αιγαίο η ελληνική ΑΟΖ - υφαλοκρηπίδα σχεδόν ταυτίζεται με την αρμοδιότητα ελέγχου των πτήσεων, το γνωστό ως FIR.

Λόγω της γεωγραφίας του Αιγαίου, της διάταξης των ελληνικών νησιών απέναντι στα μικρασιατικά παράλια, το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου αποτελεί ελληνική ΑΟΖ.

Σε γενικές γραμμές, η ΑΟΖ και το FIR σχεδόν ταυτίζονται ως προς τα γεωγραφικά τους όρια, με τη διαφορά ότι η ΑΟΖ συνιστά κυριαρχικό και κατά συνέπεια αποκλειστικό δικαίωμα του παράκτιου κράτους στο θαλάσσιο χώρο των διεθνών υδάτων, ενώ το FIR συνιστά αποκλειστική αρμοδιότητα ελέγχου και ασφάλειας των πτήσεων στον εναέριο χώρο που είναι πάνω από τα διεθνή ύδατα, η οποία ανατίθεται από το διεθνή οργανισμό αεροπλοΐας (ICAO).



Η δίψα για μπίζνες δε λογαριάζει υφαλοκρηπίδα.

Η διευθέτηση που προκρίνεται φαίνεται πως είναι η συνεκμετάλλευση, χωρίς να έχει λήξει προηγουμένως το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας.

Μόλις τον περασμένο Αύγουστο, με συνέντευξή του στον ελληνικό Τύπο και στο πλαίσιο επίσκεψής του στην Αθήνα, ο ειδικός απεσταλμένος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, Richard Morningstar, μίλησε για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο και εξέφρασε την άποψη ότι πρέπει «να υπάρξει, επιτέλους, συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα σύνορα».

Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, ο απεσταλμένος των ΗΠΑ πρόσθεσε ότι αν ο «καθορισμός συνόρων» δεν είναι εφικτός επί του παρόντος, οι δύο χώρες μπορούν «να καταλήξουν σε μια επιχειρηματική λύση (...) στο Αιγαίο ή σε κάποια άλλη αμφισβητούμενη περιοχή, όπου το οικονομικό όφελος είναι και για τις δύο χώρες τόσο μεγάλο (...) ακόμη και εάν δεν συμφωνούν στα συγκεκριμένα σύνορα».

Με άλλα λόγια, συνέστησε σε Ελλάδα και Τουρκία να βάλουν «στον πάγο» το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, και κατ' επέκταση τον ορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και να προχωρήσουν από κοινού στη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.

Μια παραλλαγή της ίδιας πρότασης έκανε λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα τον περασμένο Δεκέμβρη, ο Τούρκος υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, Εγκεμέν Μπαγίς.

Μιλώντας στην κυπριακή εφημερίδα «Σημερινή», εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι δύο χώρες βρίσκονται κοντά σε συμφωνία για το Αιγαίο.

Εχοντας μάλιστα σαν δεδομένο ότι η ελληνική αστική τάξη έχει στρατηγικά επιλέξει τη λύση της συνδιαχείρισης στο Αιγαίο, ο Τούρκος υπουργός σημείωσε:
«Η άποψή μου είναι ότι μπορούμε να ψάξουμε μαζί στην υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και να εξορύξουμε το πετρέλαιο, που πιθανόν να υπάρχει.

Ετσι, θα προκύψει πλούτος και αφθονία και για τις δύο χώρες.

Συνεκμετάλλευση 50-50 του Αιγαίου (...)

Ας βρούμε πετρέλαιο, ας βγάλουμε λεφτά, ας τα μοιραστούμε κι έτσι οι πλατφόρμες του πετρελαίου να αποτελέσουν πλατφόρμα για λύση.

Πρέπει να μετατρέπουμε τις κρίσεις σε ευκαιρίες.


Τα πράγματα που μας ενώνουν είναι πιο σπουδαία από εκείνα που μας χωρίζουν».


Με άλλα λόγια, ο Τούρκος υπουργός αποσύνδεσε πλήρως το θέμα της υφαλοκρηπίδας από αυτό της εκμετάλλευσης του Αιγαίου, καλώντας την Ελλάδα να προχωρήσει σε κοινές μπίζνες με την Τουρκία, χωρίς απαραίτητα να έχει οριστεί η υφαλοκρηπίδα.

Ενα ακόμα κομμάτι στο παζλ.

Το παζλ των προωθούμενων διευθετήσεων στο Αιγαίο συμπληρώνει η προχτεσινή συνάντηση Παπανδρέου - Ερντογάν στο Ερζερούμ της Τουρκίας.

Εκεί, σε μια ομιλία περίπου 3.500 λέξεων μπροστά στους ανά τον κόσμο πρέσβεις της Τουρκίας, ο Ελληνας πρωθυπουργός δεν ανέφερε ούτε μια φορά την λέξη «Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη» σε ό,τι αφορά τις προθέσεις της Ελλάδας, την ίδια ώρα που στην ευρύτερη γειτονιά μας χαλάει ο κόσμος για τον ορισμό των ΑΟΖ και την εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου.

Στον αντίποδα, ο Γ. Παπανδρέου αναφέρθηκε εκτενώς στην υφαλοκρηπίδα ως εξής: «Είναι πολυτέλεια επικίνδυνη, να μην λύνουμε τη διαφορά μας στη θάλασσα, που αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας (...)

Σήμερα, έχουμε εντατικοποιήσει τις επαφές αυτές.

Οφείλουμε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης.

Αν δεν το καταφέρουμε μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, πρέπει να απευθυνθούμε στη διεθνή Δικαιοσύνη, για να κριθεί το ζήτημα με βάση το Διεθνές Δίκαιο».

Η σκόπιμη επιλογή του πρωθυπουργού να μην αναφερθεί στον ορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Αιγαίο από την Ελλάδα και η πρότασή του να υπάρξει παραπομπή για την επίλυση του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, φανερώνει ότι κυοφορούνται «συμφωνίες» μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής κυβέρνησης για συνεκμετάλλευση του Αιγαίου, χωρίς απαραίτητα να λυθεί τώρα το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, δηλαδή των θαλάσσιων συνόρων της χώρας με την Τουρκία.

Η στρατηγική επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να μην ασκήσει μονομερώς το κατοχυρωμένο από το Διεθνές Δίκαιο αποκλειστικό - κυριαρχικό δικαίωμα ορισμού ΑΟΖ στην προέκταση των ελληνικών ηπειρωτικών και νησιωτικών ακτών, απαντά στα συμφέροντα της ντόπιας αστικής τάξης και των ξένων μονοπωλίων, που καίγονται να ορμήσουν στον ενεργειακό πλούτο του Αιγαίου.

Αλλα κουραγιο...



υσ Την ίδια ώρα που η αστική τάξη της Τουρκίας συνεχώς αναβαθμίζει το ρόλο της στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, έχει οδηγήσει τη χώρα σε μια ανάπτυξη με υψηλούς ρυθμούς που είναι όλεθρος για τα λαϊκά στρώματα. Ετσι ολο και περισσότεροι εργαζόμενοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο δείκτης της απόλυτης φτώχειας στην Τουρκία αυξήθηκε στο 18,08% το 2009, έναντι του 17,11% το 2008.
Ποσοστό 18,08% του συνολικού πληθυσμού της Τουρκίας, περίπου 12,75 εκατ. κάτοικοι, ζουν κάτω από όριο της απόλυτης φτώχειας, αδυνατώντας να καλύψουν τα βασικά έξοδα για την αξιοπρεπή διαβίωσή τους.